“Pozwól pacjentowi upaść na podłogę”
“Torowanie treningu upadków i wstawania z podłogi”
Dominiek Beckers – IPNFA Senior Instructor (Belgia)

Urazy związane z upadkami są wiodącą przyczyną urazów śmiertelnych i niepełnosprawności u starszych osób dorosłych. 87% wszystkich złamań spowodowanych jest przez upadki. U 6% tej grupy wiekowej, upadki powodują złamanie i hospitalizację (340.000/rocznie w USA). Połowa wszystkich osób starszych hospitalizowanych z powodu upadków nigdy nie powracają do wcześniejszego poziomu sprawności funkcjonalnej, bądź traci swą niezależności i jakość życia.

Częstymi przyczynami upadków są: osłabiona równowaga i ruchomość, zmniejszona siła mięśniowa, zaburzona propriocepcja, reakcja ortostatyczna, zaburzenia wzroku (niedowidzenie połowicze), zaburzenia w obrębie stopy, niebezpieczne zaopatrzenie ortopedyczne używane w chodzie oraz sprzyjające upadkom czynniki środowiskowe. Wszyscy nasi pacjenci z zaburzeniami chodu należą do tej grupy ryzyka.

Istnieją dowody na to, że ryzyko upadków można zmniejszyć poprzez odpowiedni prewencyjny trening upadków. Fizjoterapeuci posiadają specyficzne testy do oceny zaburzeń równowagi i ryzyka upadków, takie jak: Test Timed ”Up & Go”; Functional Reach Test, Berg Balance Scale, Falls Efficacy Scale. Jest ważnym byśmy ćwiczyli i dostosowywali program usprawniania chodu do zaburzeń równowagi. Należy rozstrzygnąć, czy ich przyczyną jest układ przedsionkowy, somatosensoryczny, mięśniowo-szkieletowy, wzrokowy, percepcja, planowanie ruchu, układ sercowo-naczyniowy?

By zapobiec upadkom po potknięciu, stawia się wysokie wymagania mięśniom kończyny dolnej. Szczególnie siła odbicia stawu skokowego nogi podporowej jest ważna dla odzyskania równowagi. Podskoki muszą stanowić integralną część treningu chodu, jak również ćwiczenia równowagi i reakcji w trakcie upadku. PNF oferuje idealne przygotowanie do treningu upadków obejmujące aktywności na macie proponowane w koncepcji PNF. Posiadamy dobre techniki takie jak Kombinacja skurczów izotonicznych, stabilizacja zwrotna. Aktywności na macie takie jak: obroty, aktywności na czworakach, w klęku, klęku jednonóż, w przysiadzie, wstawanie „na misia”, aż do pozycji stojącej są użyteczną sekwencją do treningu równowagi i prewencji upadków. Przy upadkach tyłem zaczynamy od pozycji siedzącej, przechodzimy do stania I zwracamy szczególną uwagę na kontrolę głowy oraz pozycję nadgarstka. W terapii przechodzimy zawsze od fazy "hands on" do "hands off" i stopniowo obniżamy wysokość mat. Przy upadkach w przód lub na bok, uczymy prawidłowej diagonalnej pozycji ramienia i ręki oraz obrotu na bark.

Nauka, jak wstać z podłogi, to integralna część treningów: upadku i chodu. Jeśli pacjent wie, jak upadać jego strach przed upadkiem maleje. Szukamy najlepszego sposobu wstawania z podłogi: czy to przez klęk jednonóż, czy przysiad i wstawanie „ na misia”. Stopniowe narażanie i aktywność są integralną częścią treningu. Jeszcze ważniejsze jest przeniesienie od torowania w gabinecie do treningu we własnym otoczeniu domowym: poziom partycypacji. Podsumowanie: ryzyko upadków jest poważnym problemem większości rehabilitowanych pacjentów I osób starszych. Profesjonalny trening chodu obejmuje wieloczynnikową ocenę ryzyka upadków. Fizjoterapeuci zawsze muszą włączać trening upadków do treningu chodu i muszą dostosowywać trening do zaburzeń równowagi. Powinni włączać podskoki do treningu chodu, stymulować szybkie kroki, reakcje równoważne i towarzyszące upadkom. Zasady główne PNF, techniki i wyższe aktywności na macie są jednym z najlepszych przygotowań w fazie “hands on”.