Reakcja stowarzyszona kończyny górnej, jako efekt braku stabilnej fazy podporowej kończyny dolnej w chodzie u pacjentów z uszkodzeniem OUN.

Benedikt Bömer, PT , MSc cand.
IPNFA rec. Adv. PNF Instructor
IBITA rec. B.C. Bobath Intructor

Tylko 40% pacjentów, którzy przeżyli po udarze mózgu, nie pokazuje ograniczeń aktywności życia codziennego [ADL] (Stiftung Deutsche Schlaganfallhilfe, 2009, Niemiecka Fundacja na Rzecz Udaru Mózgu), przez co udar jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności i pozbawienia zdolności do samoobsługi. W 70-80% przypadków uszkodzony jest system sensomotoryczny. W ostatnich czasach, w opisie motoryki, zauważalny jest podział na zjawiska dodatnie i ujemne oraz adaptacyjne. We wczesnej fazie zauważalne są: zjawiska ujemne (między innymi osłabienie), później rozwijają się zjawiska dodatnie (wygórowanie odruchów, klonus, spastyczność) i zjawiska adaptacyjne [zmiana wewnątrz mięśnia]. Do symptomatyki dodatniej zaliczamy również reakcje stowarzyszone. Reakcje stowarzyszone są patologicznie zwiększonymi napięciami po stronie bezpośrednio zajętej. Są one stereotypowymi wzorcami, które są indywidualnie zróżnicowane, nie można nimi świadomie sterować. Są one reakcjami na jakiś bodziec, który przekroczył hamowanie i modulowaną kontrolę centralnego układu nerwowego (physiopraxis 6/05). Występują one, jako rezultat ruchu przeciwko sile grawitacji bez odpowiedniej normalnej posturalnej stabilności. Są interpretowane, jako reorganizacja (plastyczność) centralnego układu nerwowego, po utracie jego samokontroli. Szacuje się, że 75% pacjentów po udarze potrafi chodzić, z czego 90% wykazuje zaburzenia chodu. Podczas chodu u tych pacjentów, z reguły obserwujemy rekację stowarzyszoną w kończynie górnej. Badania potwierdzają tę obserwację. Im punkt ciężkości podczas chodu jest mniej przenoszony w przód (szczególnie podczas fazy podporu), tym wyraźniejsza jest reakcja stowarzyszona. Reakcję stowarzyszoną można zinterpretować jako prostą reakcję równoważną. W dwóch przypadkach badawczych wykazano, że podczas specyficznej terapii fazy podporu, reakcja stowarzyszona w kończynie górnej zostala zredukowana. Pytanie, jakie się nasuwa to: czy rekacja stowarzyszona negatywnie wpływa na rozluźnienie paretycznego ramienia oraz czy jest powodem faktu, że tylko ok. 50% pacjentów funkcjonalnie używa zajętego ramienia. (S. Hesse1, C. Werner1, A. Bardeleben2 2004).